مشخصات و شرایط جغرافیایی منطقه

عباس آباد در سال ۱۳۸۴ به عنوان منطقه شکار ممنوع و در تاریخ ۱۳۸۹/۹/۲۹ طی مصوبه شماره ۳۴۴ شورای عالی محیط زیست به دلیل ظرفیت های برجسته و کم نظیر از جمله حضور یوزپلنگ آسیایی و وجود انواع گونه های کمیاب و در خطر  انقراض با تصویب هیات دولت در سفر به استان اصفهان رسما به پناهگاه حیات وحش ارتقاء یافت.

پناهگاه حیات وحش عباس آباد با وسعت بیشتر از ۳۰۵,۴۳۳ هکتار در ۹۰ کیلومتری شمال شرق شهر نایین واقع و به لحاظ جغرافیایی در شهرستان نایین و بخشی از آن در شهرستان جدید خور و بیابانک قرار دارد و و مدیریت این منطقه بر عهده اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نایین می باشد.

این منطقه مشتمل بر دشت ها و سلسله کوه های به هم پیوسته است که زیستگاه بکر و دست نخورده‌ای را در قلب کویر برای انواع گونه‌های گیاهی و جانوری فراهم آورده است.

این منطقه تیپ های زیستگاهی مختلفی همچون ارتفاعات و کوه ها، نواحی کوهستانی کاملا صخره ای، دشت های مسطح و مراتع، غارها و اراضی شنی را در برگرفته است و شامل ۴۴درصد کوهستان ها و تپه ماهورها، ۴۶درصد اراضی دشتی، ۷درصد تاغزارها و تپه های ماسه ای و ۳درصد اراضی سیلابی می باشد.

دامنه ارتفاعی عباس آباد مابین ۷۱۵ الی ۲,۴۵۱ متر از سطح دریا متغییر است و رشته کوه مرکزی به طول تقریبی ۱۳۱کیلومتر از غرب به شرق منطقه کشیده شده است.

تنوع زیستگاه ها در این منطقه به لحاظ کوهستان عظیم و بسیار صعب العبور، تپه ماهور بسیار وسیع و تو در تو، دشتهای پهناور، تاغزارهای باستانی و چشم انداز بدیع مجموعه های ماسه ای، بسیار چشمگیر و غنی است.

جاذبه های اکوتوریستی

کوهستان های ییلاقی کویر، چشم اندازهای زیبای کویری، ذخایر جنگلی بادام کوهی، انجیر وحشی، بنه، تنگرس، تاغ، قیچ و گز از جاذبه های اکوتوریستی پناهگاه حیات وحش عباس آباد به شمار می روند.

وضعیت جوامع محلی

روستاهای بازیاب، خنج و کبودان با جمعیتی در مجموع ۸۴نفر در داخل منطقه و روستاهای چوپانان، بیاضه، ایراج، هفتومان و حسین آباد در مجموع با ۲,۴۵۷نفر جمعیت در امتداد مرز منطقه با فعالیت های کشاورزی سنتی، قالی بافی، دامداری و مشاغل خدماتی مراکز انسانی تاثیر گذار بر منطقه می باشند. اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نایین، سر محیط بانی چوپانان و محیط بانی بیاضه حفاظت از این منطقه را بر عهده دارند.

پوشش گیاهی منطقه

تاکنون در حدود ۴۰۰ گونه گیاهی در این منطقه شناسایی شده است که بسیاری از آن ها ارزش دارویی دارند.

پوشش گیاهی شاخص این منطقه شامل بادام کوهی، انجیر وحشی، بنه، تنگرس، تاغ، قیچ و گز، آویشن، قدومه، آنقوزه و درمنه می باشد.

گونه های شاخص جانوری:

تاکنون ۴۳ گونه پستاندار، ۷۵ گونه پرنده بومی،۴۲ گونه خزنده و طیف وسیعی از پرندگان مهاجر در این منطقه شناسایی شده است.

پناهگاه حیات وحش عباس آباد یکی از زیستگاه های یوزپلنگ آسیایی محسوب می شود (وجود حداقل ۴ فرد یوزپلنگ در این منطقه اثبات شده و پیش بینی می شود جمعیت آن حدود ۷ عدد باشد.

این منطقه یکی از غنی ترین و ارزشمندترین مجموعه های گربه سانان و سگ سانان کشور را در خود جای داده است بطوریکه از ۸ گربه سان فعلی کشور ۶ گونه ( پلنگ، یوزپلنگ، گربه شنی، گربه وحشی، کاراکال، گربه پالاس ) و از ۶ گونه سگ سان کشور ۵ گونه ( گرگ، شغال، شاه روباه، روباه شنی و روباه معمولی ) در این منطقه زندگی می کنند.

پناهگاه حیات وحش عباس آباد و زیستگاه های مجاور به لحاظ وجود جمعیت های زادآور و تمام فصل هوبره، بسیار شاخص و ممتاز می باشد.

گونه‌های جانوری متعدد دیگری نیز در این منطقه دیده می شوند که مهمترین آنها جبیر (۲۰۰راس)، آهو (۵۰راس)، قوچ و میش (۷۰۰۰راس)، کل و بز، بحری و زاغ بور می باشند.

همچنین انواع خزندگان ازجمله انواع مارها، بزمجه و غیره در عباس زندگی می کنند.

تعارضات و تهدیدهای منطقه

• چرای غیرمجاز و دام مازاد برظرفیت مراتع
• جاده اصلی چوپانان – اردکان
• شکار غیرمجاز

رخدادهای منطقه

– در سال ۱۳۹۰یکی از محیط‌بانان پس از یکسال و نیم شناسایی کریدورهای گربه شنی در پناهگاه حیات وحش عباس آباد، سرانجام موفق شد پس از شناسایی مسیرها و لانه گربه شنی، با کمک دوربین‌های تله‌ای از این گونه تصویر برداری کند.

– دستگیری شکارچیان بز وحشی در بهمن ماه ۱۳۹۱

– دستگیری شکارچیان سابقه دار ۲راس قوچ وحشی در مردادماه ۱۳۹۲

– کشف و ضبط لاشه ۲راس کل و بز وحشی در روستای بازیاب در مرداد ۱۳۹۲

– پس از ۳۲ سال از پلنگ ایرانی در استان اصفهان و پناهگاه حیات وحش عباس آباد در مرداد ۱۳۹۲ تصویر برداری شد.

– کشتار بیرحمانه بز وحشی آبستن در اسفندماه ۱۳۹۲

– احداث آبشخور و مرمت چشمه ها برای مقابله با کم آبی در خردادماه ۱۳۹۳

– دستگیری شکارچیان غیرمجاز یک کل وحشی در تیر ۱۳۹۳

– دستگیری شکارچیان غیرمجاز یک کل وحشی در آبان ۱۳۹۳

– یک کل وحشی مسن که به دلیل سن بالا و شاخ و ریش بسیار بلند شهرت داشت در اسفندماه ۱۳۹۳ توسط پلنگ شکار شد

– بازداشت عاملین کشتار پنج بز و بزغاله وحشی بهمراه ۲اسلحه قاچاق در تیرماه ۱۳۹۴